x86_64, znane także jako x64 lub AMD64, to 64-bitowe rozszerzenie architektury procesorów x86, wprowadzone przez firmę AMD w 1999 roku. Jego głównym celem było zachowanie zgodności z istniejącym 32-bitowym oprogramowaniem przy jednoczesnym zwiększeniu możliwości procesora – zwłaszcza w zakresie obsługi pamięci i wydajności.
Geneza i rozwój
W momencie pojawienia się x86_64 rynek komputerowy był zdominowany przez 32-bitową architekturę x86 (IA-32), której ograniczeniem była maksymalna obsługiwana pamięć RAM (do 4 GB). AMD, zamiast projektować zupełnie nową architekturę (jak Intel zrobił z Itanium), postawiło na ewolucję istniejącego standardu, dodając 64-bitowe rozszerzenia do znanego zestawu instrukcji.
Dzięki temu x86_64 mogło uruchamiać zarówno nowe 64-bitowe aplikacje, jak i starsze 32-bitowe programy bez konieczności stosowania emulatorów.
Cechy charakterystyczne
- 64-bitowe rejestry i arytmetyka, co pozwala na przetwarzanie większych ilości danych naraz.
- Obsługa więcej niż 4 GB pamięci RAM – teoretyczny limit to nawet 256 TB.
- Zachowanie zgodności wstecznej z 32-bitowym kodem x86.
- Większa liczba rejestrów ogólnego przeznaczenia – co poprawia wydajność nowoczesnych aplikacji.
Znaczenie i zastosowanie
x86_64 stało się szybko standardem w komputerach osobistych, laptopach, serwerach i wielu innych urządzeniach. Architektura ta została również zaadaptowana przez firmę Intel, która wprowadziła własną wersję znaną jako Intel 64 (pierwotnie EM64T).
Obecnie większość systemów operacyjnych, takich jak Windows, Linux czy macOS, domyślnie wspiera właśnie architekturę x86_64, a 32-bitowe wersje są stopniowo wycofywane z rynku.
x86_64 to obecnie dominująca architektura procesorów w komputerach osobistych i serwerach. Łączy w sobie zalety 64-bitowej mocy obliczeniowej z kompatybilnością ze starszymi aplikacjami. Jej wprowadzenie było kluczowym momentem w historii rozwoju procesorów, umożliwiającym dalszy wzrost wydajności i skalowalności nowoczesnych systemów komputerowych.
