XL-ATX to niestandardowy, bardzo duży format płyty głównej, stworzony z myślą o komputerach klasy entuzjastycznej i high-endowych stacjach gamingowych, gdzie potrzebna jest przestrzeń na wiele kart rozszerzeń, rozbudowane chłodzenie i mocne zasilanie.
Wymiary i charakterystyka
Nie istnieje jedna oficjalna specyfikacja XL-ATX, ponieważ ten format nie jest standaryzowany (w przeciwieństwie do ATX, microATX czy Mini-ITX). Różni producenci mogą oferować płyty w tym formacie o różnych wymiarach, ale przykładowe rozmiary to:
- 345 × 262 mm (Gigabyte XL-ATX)
- 343 × 325 mm (EVGA Classified XL-ATX)
Płyty te są szersze i/lub dłuższe niż E-ATX, co daje więcej miejsca na:
- aż 4–5 kart graficznych (w konfiguracji multi-GPU),
- dodatkowe złącza PCIe x16,
- bardziej rozbudowaną sekcję zasilania,
- lepsze chłodzenie i rozmieszczenie komponentów.
Dla kogo XL-ATX?
Ten format kierowany jest do:
- entuzjastów komputerów, którzy budują wyjątkowo potężne i rozbudowane zestawy,
- profesjonalistów potrzebujących wielu slotów rozszerzeń (np. do obróbki wideo, AI, pracy z danymi),
- graczy, którzy chcą zainstalować kilka kart graficznych w trybie SLI/CrossFire,
- overclockerów, którzy potrzebują lepszego zasilania i miejsca na chłodzenie cieczą.
Zalety
- Maksymalna liczba slotów PCIe – np. na 4 karty graficzne lub inne karty rozszerzeń.
- Lepsze rozmieszczenie elementów – większy dystans między slotami PCIe poprawia chłodzenie.
- Potężna sekcja zasilania – wspiera najbardziej energożerne konfiguracje.
- Efektywne chłodzenie – więcej miejsca na radiatory, chłodzenie wodne i wentylatory.
Wady
- Wymagana duża obudowa – tylko niektóre obudowy typu Full Tower są kompatybilne z XL-ATX.
- Bardzo wysoka cena – zarówno płyty główne, jak i kompatybilne obudowy są kosztowne.
- Trudna dostępność – produkcja tych płyt jest ograniczona, a niektórzy producenci porzucili ten format.
- Zbędna moc dla większości użytkowników – nawet zaawansowani gracze i profesjonaliści rzadko potrzebują aż tylu slotów PCIe.
XL-ATX to format dla najbardziej wymagających użytkowników – takich, którzy potrzebują ekstremalnej wydajności, wielu kart rozszerzeń i maksymalnej rozbudowy. W codziennych zastosowaniach (nawet gamingowych) jest to zdecydowanie przerost formy nad treścią. Jednak dla fanów potężnych, unikalnych konfiguracji komputerów i overclockingu, XL-ATX pozostaje jedną z najbardziej imponujących opcji.
