POST (Power-On Self-Test) to procedura diagnostyczna wykonywana przez komputer tuż po jego włączeniu. Jest to pierwszy etap uruchamiania systemu, w którym BIOS lub UEFI sprawdzają podstawowe komponenty sprzętowe, aby upewnić się, że działają poprawnie. Jeśli test zakończy się pomyślnie, komputer przechodzi do ładowania systemu operacyjnego. W przypadku wykrycia problemu POST może generować komunikaty dźwiękowe (beep codes) lub wyświetlać błędy na ekranie.
Jak działa POST?
Gdy komputer jest włączany, proces POST przechodzi przez kilka kluczowych etapów:
- Inicjalizacja BIOS/UEFI – BIOS (lub UEFI) uruchamia się i rozpoczyna testy diagnostyczne.
- Sprawdzenie podstawowego sprzętu – testowana jest obecność i poprawność działania komponentów, takich jak:
- Procesor (CPU)
- Pamięć RAM
- Karta graficzna (jeśli jest wymagana do wyświetlania obrazu)
- Klawiatura
- Test pamięci RAM – BIOS sprawdza, czy pamięć RAM działa poprawnie i czy jest w odpowiedniej ilości.
- Detekcja urządzeń magazynujących – sprawdzana jest obecność dysków HDD, SSD, napędów optycznych oraz ich gotowość do pracy.
- Sprawdzenie urządzeń wejścia/wyjścia (I/O) – BIOS weryfikuje klawiaturę, mysz, porty USB i inne urządzenia podłączone do płyty głównej.
- Wyświetlenie komunikatów POST – jeśli wszystkie testy zakończą się pomyślnie, komputer przechodzi do kolejnego etapu, czyli uruchamiania systemu operacyjnego.
Błędy POST – sygnały dźwiękowe i komunikaty
Jeśli POST wykryje problem, BIOS może zgłosić błąd w dwojaki sposób:
? Sygnały dźwiękowe (beep codes) – jeśli komputer nie może wyświetlić obrazu, BIOS generuje sekwencję dźwięków przez głośniczek systemowy. Każdy producent BIOS-u (AMI, Award, Phoenix) ma własny zestaw kodów dźwiękowych oznaczających różne błędy.
? Komunikaty na ekranie – jeśli karta graficzna działa poprawnie, BIOS może wyświetlić komunikat z kodem błędu, np. „Keyboard not detected” (Brak klawiatury).
Przykłady popularnych błędów POST:
- Brak sygnału dźwiękowego – problem z zasilaniem lub procesorem.
- Jeden krótki sygnał – wszystko działa poprawnie, komputer przechodzi do uruchamiania systemu.
- Dwa lub więcej sygnałów – błędy pamięci RAM, karty graficznej lub innych komponentów.
- Długi sygnał + dwa krótkie – problem z kartą graficzną.
- Ciągłe dźwięki – błąd krytyczny, zazwyczaj związany z awarią pamięci RAM lub płyty głównej.
POST a BIOS/UEFI
POST jest częścią BIOS-u lub UEFI, ale w nowoczesnych komputerach różnice między tymi systemami wpływają na sposób działania testów:
? BIOS – starsze systemy POST opierają się na prostych testach sprzętu i sygnałach dźwiękowych.
? UEFI – bardziej zaawansowane testy POST, często z graficznym interfejsem i możliwością dokładniejszej diagnozy problemów.
W komputerach z UEFI zamiast sygnałów dźwiękowych często stosuje się diody LED na płycie głównej lub kody błędów wyświetlane na ekranie.
Co zrobić, gdy POST wykryje błąd?
Jeśli komputer nie przechodzi testu POST i nie uruchamia systemu, warto wykonać kilka kroków diagnostycznych:
- Sprawdź podłączenie sprzętu – upewnij się, że wszystkie kable, moduły RAM i karta graficzna są prawidłowo wpięte.
- Zresetuj BIOS (CMOS) – wyjęcie baterii CMOS na kilka minut może przywrócić domyślne ustawienia BIOS-u.
- Przetestuj pamięć RAM – spróbuj uruchomić komputer z jednym modułem pamięci RAM lub przetestować je na innym sprzęcie.
- Sprawdź zasilanie – uszkodzony zasilacz może powodować brak odpowiedzi POST.
- Skonsultuj kody błędów – sprawdź w instrukcji płyty głównej lub na stronie producenta, co oznaczają sygnały dźwiękowe lub komunikaty na ekranie.
POST to kluczowy etap w uruchamianiu komputera, który sprawdza podstawowe komponenty sprzętowe przed załadowaniem systemu operacyjnego. W przypadku wykrycia problemu BIOS lub UEFI zgłasza błędy za pomocą sygnałów dźwiękowych, komunikatów na ekranie lub diod diagnostycznych na płycie głównej. Zrozumienie POST i interpretacja jego sygnałów pozwala na szybszą diagnozę problemów sprzętowych i skuteczne rozwiązanie usterek.
